Mô hình Canvas là một trong những chiến lược kinh doanh quan trọng. Thông qua các yếu tố cơ bản của Canvas, công ty có thể xác định và phân tích được các mục tiêu cụ thể. Nhờ đó, chiến thuật kinh doanh sẽ đạt hiệu quả cao và góp phần tăng lợi nhuận. Vậy mô hình Canvas gồm có những gì và được xây dựng như thế nào? Bạn hãy cùng TopOnSeek khám phá ngay thuật ngữ này nhé.
Mô hình Canvas là gì?
Mô hình Canvas còn có tên gọi tiếng anh là Business Model Canvas. Mô hình này được phát minh bởi Alexander OstrerWalder và Yves Pigneur với mục tiêu quản trị chiến lược cho doanh nghiệp. Thông qua Canvas, nhiều công ty đã thành công trong việc xây dựng thương hiệu và thúc đẩy doanh số.
Mô hình kinh doanh Canvas sẽ bao gồm 9 yếu tố như tài chính, nguồn lực, doanh thu, phân khúc khách hàng, đối tác,… Nhờ vào việc hệ thống thông tin một cách rõ ràng và trực quan, doanh nghiệp có thể điều chỉnh và quản lý hoạt động hợp lý. Từ đó, công ty tìm ra được cơ hội phát triển và thị trường tiềm năng.
>> Khám phá thêm:
Mô hình AIDA là gì? Ví dụ về mô hình AIDA trong Marketing
Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter: Khái niệm, áp dụng, ví dụ
Mô hình PEST là gì? Phân tích môi trường kinh doanh 2023
Xây dựng mô hình Canvas có lợi ích gì?
Mô hình kinh doanh Canvas được áp dụng rộng rãi bởi nhiều ưu điểm vượt trội. Dựa vào chiến thuật này, nhiều doanh nghiệp đã có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Bạn hãy cùng TopOnSeek khám phá ngay những lợi ích khi xây dựng mô hình Canvas nhé.
- Tư duy trực quan, rõ ràng: Mô hình là giải pháp giúp bạn có cái nhìn tư duy và rõ ràng cho mọi mục tiêu. Thông qua việc diễn đạt ra giấy các vấn đề có khả năng tác động đến doanh nghiệp, nhà lãnh đạo sẽ có cái nhìn cụ thể và sáng suốt hơn để điều hướng công ty.
- Nhanh chóng, tiện lợi: Mô hình Canvas hỗ trợ xác định các từ khóa chính liên quan đến việc kinh doanh. Từ đó, bạn có thể theo dõi và điều chỉnh nếu kết quả không khả quan.
- Nắm được mối quan hệ giữa 9 yếu tố: Mô hình là cơ sở giúp bạn hiểu rõ hơn về 9 yếu tố tác động đến doanh nghiệp. Từ đó, bạn có thể hiểu bao quát về những vấn đề đang gặp phải và tìm ra cơ hội để cải tiến.
- Công cụ giúp thấu hiểu đối thủ: Nhiều doanh nghiệp đã có chiến lược đương đầu với đối thủ bằng mô hình Canvas. Thông qua chiến thuật này, bạn sẽ biết được đâu là ưu, nhược điểm và những khó khăn của các doanh nghiệp khác. Từ đó, bạn có thể rút ra bài học và điều chỉnh mô hình kinh doanh một cách hợp lý.
>> Tìm hiểu ngay: Chiến lược đại dương xanh là gì? So sánh với chiến lược đại dương đỏ
9 yếu tố trong mô hình kinh doanh Canvas
Mô hình kinh doanh Canvas bao gồm 9 yếu tố quan trọng. Nếu thiếu đi một trong những thành phần này, bạn sẽ khó có được một khung chiến lược hoàn hảo. Cùng TopOnSeek khám phá ngay 9 yếu tố này nhé.
Phân khúc khách hàng (Customer Segments)
Mỗi doanh nghiệp sẽ có phân khúc khách hàng khác nhau dựa trên sản phẩm. Đây là yếu tố quan trọng giúp bạn điều chỉnh tính năng và đặc điểm của sản phẩm cho phù hợp với nhu cầu người tiêu dùng. Từ đó, hàng hóa và dịch vụ được tiêu thụ nhanh hơn.
Để đạt hiệu quả trong việc phân chia nhóm khách hàng, doanh nghiệp cần tìm hiểu về nhu cầu của người tiêu dùng ở thời điểm hiện tại và trong tương lai. Tiếp theo, bạn hãy sắp xếp thứ tự các nhóm ưu tiên và tìm hiểu điểm mạnh, điểm yếu của từng phân khúc. Đặc biệt, doanh nghiệp hãy chú trọng đến nhóm khách hàng sẽ đem lại doanh thu và lợi nhuận cao cho công ty. Một số phương pháp để chọn phân khúc khách hàng là:
- Thị trường đại chúng (Mass Market): Thị trường này hướng đến nhóm khách hàng có chung nhu cầu. Ví dụ điển hình cho Mass Market là các sản phẩm nước lau nhà và bột giặt.
- Thị trường ngách (Niche Market): Thị trường ngách hướng tới sự khác biệt trong nhu cầu của khách hàng. Ví dụ, các thương hiệu thời trang xa xỉ như Dior sẽ chỉ hướng đến phân khúc người dùng ở tầng lớp thượng lưu.
- Thị trường phân đoạn (Segmented): Nhóm khách hàng này sẽ có những khác biệt nhỏ khi xét theo nhu cầu và nhân khẩu học so với phân khúc chính.
- Thị trường đa dạng (Diversified): Khi theo phân khúc đa dạng, doanh nghiệp cần đa dạng hóa và liên tục cho ra mắt nhiều sản phẩm để phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Nguyên nhân là vì người tiêu dùng ở thị trường này thường có nhu cầu khác nhau.
- Thị trường đa chiều (Multi-sided Platform/Market): Thị trường này hướng tới nhóm khách hàng có nhu cầu và mối liên hệ phụ thuộc nhau. Cụ thể, các website cần sự đầu tư từ đơn vị quảng cáo để có doanh thu. Do đó, sự hỗ trợ của các blogger là điều vô cùng cần thiết. Ví dụ này cho thấy mối liên kết và tầm quan trọng khi doanh nghiệp tiếp cận thị trường đa chiều.
Quan hệ khách hàng (Customer Relationships)
Mối quan hệ với khách hàng là một trong những yếu tố chính của mô hình Canvas. Một doanh nghiệp muốn tạo nên sự bền vững cần phụ thuộc vào người tiêu dùng rất nhiều. Những nội dung bạn cần liệt kê vào mô hình ở mục quan hệ khách hàng là:
- Hỗ trợ cá nhân (Personal Assistance): Công ty sẽ cử một nhân viên để hỗ trợ khách hàng khi gặp vấn đề. Đặc biệt, quá trình trước và sau khi mua hàng sẽ được tư vấn kỹ càng.
- Hỗ trợ cá nhân trọn vẹn (Dedicated Personal Assistance): Kiểu quan hệ này cần có sự tương tác giữa người đại diện và khách hàng. Nếu khách hàng phản ánh trải nghiệm của mình, người đại diện sẽ phải chịu trách nhiệm trước doanh nghiệp.
- Tự phục vụ (Self-Service): Các doanh nghiệp sẽ cài sẵn công cụ AI hoặc chatbot để hỗ trợ và giúp khách hàng tự phục vụ.
- Dịch vụ tự động (Automated Services): Doanh nghiệp tổng hợp và lưu lại thông tin lựa chọn của khách hàng khi mua sắm. Từ đó, bạn có thể đánh giá và tạo ra các hoạt động nâng cao trải nghiệm của người dùng.
- Cộng đồng (Communities): Cùng với sự phát triển của công nghệ, kênh giao tiếp xã hội và sàn thương mại điện tử đang ngày càng phổ biến. Do đó, doanh nghiệp cần định hướng các hoạt động để hỗ trợ khách hàng chia sẻ trải nghiệm lên các mạng xã hội.
- Cùng xây dựng (Co-creation): Doanh nghiệp có thể thực hiện các cuộc khảo sát hoặc thu thập ý kiến khách hàng cho việc đổi mới và xây dựng sản phẩm hoặc dịch vụ.
Kênh phân phối (Channels)
Để sản phẩm tiếp cận được nhiều khách hàng, doanh nghiệp cần có kênh phân phối thứ 3. Bạn hãy lựa chọn các kênh có chi phí ổn định và không quá rắc rối nhưng vấn đem đến hiệu quả cao. Hai kênh phân phối phổ biến nhất hiện nay là:
- Kênh phân phối thuộc sở hữu của công ty (chuỗi cửa hàng)
- Kênh phân phối đối tác (nhà phân phối)
Dựa vào nhu cầu kinh doanh sản phẩm, bạn có thể chọn một trong hai hoặc tất cả các kênh phân phối này. Nếu doanh nghiệp vẫn chưa có hướng đi, bạn hãy xác định đâu là kênh giúp bạn tiếp cận được nhiều khách hàng mục tiêu nhất.
Sau đó, bạn cần tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của kênh phân phối dựa trên mô hình SWOT. Khi đã có mục tiêu cụ thể, doanh nghiệp sẽ dễ kết nối và tiếp cận người tiêu dùng hơn.
>> Khám phá ngay: Omnichannel là gì
Đối tác chính (Key Partnerships)
Việc tạo mối liên hệ với đối tác sẽ giúp bạn có nguồn cung sản phẩm hoặc vật liệu chất lượng cao. Đặc biệt, yếu tố này còn hỗ trợ doanh nghiệp giảm thiểu các rủi ro và tạo ra nhiều giá trị bền vững. 3 đối tác chính theo mô hình Canvas là:
- Liên minh chiến lược giữa các đối thủ (Coopetition)
- Liên doanh
- Mối quan hệ giữa người mua và nhà cung cấp
>> Có thể bạn quan tâm: Key visual là gì?
Hoạt động chính (Key Activities)
Hoạt động chính trong mô hình kinh doanh sẽ giúp doanh nghiệp có hướng đi cụ thể. Từ đó, bạn có thể tạo ra nhiều giá trị cho khách hàng và đem về lợi nhuận lớn. Để bắt đầu xác định, doanh nghiệp hãy liệt kê những hoạt động có liên quan chặt chẽ đến doanh thu. Sau đó, bạn cần đánh giá đâu là Key Activities để tập trung vào.
Nguồn lực chính (Key Resources)
Nguồn lực chính bao gồm tất cả những tài sản của công ty sẽ đem đến giá trị lâu dài cho người dùng. Key resources sẽ bao gồm tài chính, nguồn tri thức và nhân lực.
Khi đã liệt kê đầy đủ các nguồn lực này, bạn có thể bắt đầu tạo ý tưởng cho sản phẩm của mình. Từ đó, bạn cũng tìm ra được những thành phần không thực sự quan trọng để loại bỏ và tối ưu hóa chi phí. Cuối cùng, doanh nghiệp sẽ quyết định được ngân sách cần phải bỏ ra cho hoạt động kinh doanh.
Cơ cấu chi phí (Cost structure)
Khái niệm cơ cấu chi phí là khoản phí mà doanh nghiệp cần bỏ ra để thực hiện mô hình kinh doanh. Bạn có thể tối ưu ngân sách bằng cách tập trung vào giá trị của sản phẩm hoặc giảm vốn đầu tư. Một số đặc điểm của Cost Structure là:
- Chi phí cố định (Fixed Costs): Đây là khoảng phí cố định và không thay đổi trong một quãng thời gian dài.
- Chi phí biến động (Variable Costs): Dựa vào phương thức sản xuất, chi phí này sẽ biến đổi ít hoặc nhiều.
- Chi phí tính kinh tế theo quy mô (Economies of Scale): Nếu quy mô sản xuất tăng, chi phí sẽ giảm.
- Chi phí tính kinh tế theo phạm vi (Economies of Scope): Nếu doanh nghiệp tập trung vào các hoạt động nhằm tăng giá trị sản phẩm chính, chi phí sẽ giảm.
Dòng doanh thu (Revenue Streams)
Dòng doanh thu là phương pháp công ty sử dụng để các phân khúc khách hàng mua sản phẩm/dịch vụ. Có thể tạo dòng doanh thu bằng những cách sau:
- Bán tài sản: Doanh nghiệp sẽ bán quyền sở hữu sản phẩm cho người tiêu dùng.
- Phí sử dụng: Khách hàng phải trả phí khi sử dụng sản phẩm của doanh nghiệp.
- Phí đăng ký: Khách hàng cần phải trả chi phí cố định để sử dụng dịch vụ hoặc sản phẩm của công ty.
- Tiền cho vay/Cho thế chấp/Cho thuê: Để được sở hữu độc quyền dịch vụ hoặc sản phẩm trong thời gian nhất định, người dùng cần phải trả phí.
- Cấp phép: Người dùng cần trả phí để sử dụng các sản phẩm trí tuệ từ doanh nghiệp.
- Phí môi giới: Chi phí trả cho bên trung gian hoặc môi giới.
- Quảng cáo: Doanh nghiệp sẽ tính phí những đơn vị có nhu cầu quảng cáo sản phẩm tại kênh của mình.
Khi đã xác định được các nguồn doanh thu, bạn hãy đưa ra mức giá cụ thể cho dịch vụ của mình. Đặc biệt, doanh nghiệp cần thống kê và đánh giá cụ thể những lần chỉnh sửa giá. Điều này giúp bạn có được mức giá khả thi để tiếp cận khách hàng.
Tuyên bố giá trị (Value Propositions)
Để thể hiện giá trị của thương hiệu, bạn cần tập trung vào sản phẩm và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Đây là hai yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh với đối thủ. Cụ thể, hai giá trị được liệt kê trong mô hình kinh doanh Canvas là:
- Giá trị định lượng: Sản phẩm đem đến giá trị và chất lượng phù hợp với mức giá.
- Giá trị định tính: Doanh nghiệp tập trung vào trải nghiệm và hiệu quả sản phẩm mang đến cho người sử dụng.
Để việc tuyên bố giá trị được hiệu quả, bạn cần tìm ra câu trả lời cho các giải pháp mình cần giải quyết dựa trên giá trị của sản phẩm. Tiếp đến, doanh nghiệp hãy luôn cải tiến và đổi mới dịch vụ, hàng hóa của mình. Từ đó, bạn có thể tạo ra giá trị dài lâu và tăng sức cạnh tranh với những đối thủ khác.
Cách làm kế hoạch kinh doanh theo mô hình Canvas
Mô hình kinh doanh Canvas đang được sử dụng rất nhiều tại các doanh nghiệp. Tuy nhiên, bạn cần xây dựng đúng quy trình để chiến thuật đạt hiệu quả cao nhất. Ngay bây giờ, TopOnSeek sẽ giới thiệu đến bạn cách làm mô hình Canvas chuẩn và rõ ràng nhé.
- Xác định phân khúc đối tượng khách hàng mục tiêu (Target Audience)
- Xác định giá trị của doanh nghiệp
- Xác định kênh phân phối
- Xây dựng mối quan hệ với khách hàng
- Dự kiến nguồn doanh thu
- Nguồn lực tài chính của doanh nghiệp
- Xác định các hoạt động chủ yếu của doanh nghiệp
- Xác định đối tác chính của doanh nghiệp
- Xác định cơ cấu chi phí
Ví dụ về cách ứng dụng mẫu mô hình Canvas
Mô hình kinh doanh Canvas là khung cơ sở quan trọng cho nhiều doanh nghiệp. Nhờ đó, các công ty có thể duy trì hoạt động và tăng sức cạnh tranh. Nếu bạn vẫn còn chưa hình dung được cách thức xây dựng chiến thuật này, TopOnSeek sẽ bật mí cho bạn mô hình Canvas của Vinamilk nhé.
- Khách hàng tiềm năng: Vinamilk phân phối sản phẩm chủ yếu cho các siêu thị, chuỗi cửa hàng hoặc quầy trưng bày (POSM). Đặc biệt, tệp khách hàng của thương hiệu còn là những người tiêu dùng đã tin tưởng và có thói quen sử dụng sản phẩm của Vinamilk.
- Giá trị đề xuất. Vinamilk hướng đến việc cung cấp nguồn sữa sạch và chất lượng từ các trang trại cho khách hàng. Đây chính là giá trị lâu dài giúp doanh nghiệp đủ sức cạnh tranh với nhiều thương hiệu khác.
- Kênh phân phối: Thương hiệu chủ yếu phân phối cho các chuỗi siêu thị và đơn vị bán lẻ (Retail) trên khắp cả nước.
- Quan hệ khách hàng: Vinamilk gắn kết với khách hàng bằng nhiều chính sách với giá cả ưu đãi như mua 1 lốc tặng 1 hộp sữa. Đặc biệt, thương hiệu sẽ cho ra mắt nhiều chiến dịch ý nghĩa với các thông điệp phù hợp với Insight người tiêu dùng.
- Dòng doanh thu: Vinamilk thu được lợi nhuận từ đa dạng các mặt hàng như sữa tươi, sữa đặc hoặc sữa hộp. Đây đều là những sản phẩm được phân phối và đem về doanh thu lớn cho thương hiệu.
- Nguồn lực tài chính: Vinamilk có các nguồn lực về tri thức như bằng sáng chế sữa hoặc nguồn lực về nhân sự như đội ngũ nghiên cứu và nhân viên chất lượng.
- Các hoạt động chính: Doanh nghiệp tập trung vào các chiến lược Marketing để thu hút người dùng. Đặc biệt, TVC do Vinamilk sản xuất đem đến thông điệp rất ý nghĩa cho khách hàng.
- Mối quan hệ với đối tác: Thương hiệu có các mối quan hệ như đối thủ cạnh tranh, đối tác mua bán hoặc đối tác liên doanh sáng tạo.
- Cấu trúc chi phí: Vinamilk sử dụng phần lớn nguồn tiền cho chi phí hoa hồng bao gồm các đối tác hỗ trợ và nhà phân phối.
Mô hình Canvas là cơ sở giúp doanh nghiệp xác định các hoạt động kinh doanh trong tương lai. Từ đó, công ty có thể tạo ra các lợi ích lâu dài và đem về lợi nhuận cao. Để xây dựng mô hình Canvas hiệu quả, bạn hãy tập trung vào 9 yếu tố chính và tham khảo khung chiến lược của nhiều doanh nghiệp khác. TopOnSeek hy vọng những thông tin trên bài viết sẽ giúp ích cho bạn nhé.
>> Xem thêm:
DISC là gì? 4 nhóm tính cách của con người trong mô hình DISC
Mô hình Marketing Mix 7P trong Marketing là gì? Cách áp dụng tối ưu bạn cần biết
